Độc tố botulinum là gì?
Botulinum là một chất độc thần kinh cực mạnh. Chúng xâm nhập vào các tế bào thần kinh; ngăn chặn sự giải phóng chất dẫn truyền acetylcholine từ các đầu dây thần kinh. Khiến xung thần kinh bị ngưng trệ gây các triệu chứng liệt vận động, tê liệt các cơ; có thể tử vong nếu không điều trị kịp thời.
Độc tố botulinum toxin do vi khuẩn Clostridium botulinum (C.botulinum) sinh ra. Đây là một vi khuẩn gram dương kỵ khí; hình que hai đầu tròn; có nhiều lông quanh thân; di động.
Trong điều kiện khắc nghiệt, vi khuẩn C.botulinum có thể biến thành dạng nha bào vô cùng chắc chắn; có khả năng tồn tại cao.
C.botulinum phân bố rất rộng rãi trong tự nhiên. Chúng có thể tìm thấy trong đất vườn, phân động vật; bụi bẩn, nước ao, nước sông hồ, ruột gia súc. Đặc biệt phát triển mạnh trong thức ăn ôi thiu, thịt hộp để lâu ngày…
Nguyên nhân sinh ra độc tố Botulinum
Tất cả các thực phẩm đều có nguy cơ bị nhiễm vi khuẩn clostridium botulinum. Các sản phẩm giàu protein hút chân không như: pate, thực phẩm hun khói; thực phẩm lên men, thịt, cá ướp… đều có nguy cơ cao cho vi khuẩn clostridium botulinum phát triển hơn.
Vi khuẩn C.botulinum có đặc điểm kỵ khí. Cho nên không thể phát triển ở những nơi thông gió tốt, có đủ oxy. Đồng thời, vi khuẩn cũng không phát triển được ở môi trường chua (pH <4.6), mặn (nồng độ muối ăn >5%).
Do vậy, nếu quy trình sản xuất không đảm bảo. Các thực phẩm đóng hộp có lẫn một vài bào tử C.botulinum trong môi trường được đóng kín không có oxy; thực phẩm không có đủ độ mặn và chua thì sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn sinh sôi, phát triển, tiết ra độc tố botulinum.
Đặc biệt, việc sử dụng túi hút chân không tại các hộ gia đình không đảm bảo an toàn thực phẩm cũng có nguy cơ gây ngộ độc botulinum. Bởi hút chân không chính là tạo ra môi trường yếm khí; khiến vi khuẩn clostridium botulinum khi bị lần vào sẽ có điều kiện để phát triển.
Tình trạng này thường xảy ra tại các gia đình; sản xuất kinh doanh thực phẩm nhỏ lẻ; không được kiểm soát chặt chẽ về chất lượng.
Điển hình các vụ ngộ độc botulinum đang xảy ra tại một số nơi như: Thái Lan đã xảy ra ngộ độc loại này do lọ măng; ở Trung Quốc do đậu lên men; ở Việt Nam ngộ độc pate chay,…
Triệu chứng ngộ độc chất độc botulinum
Khi dùng thức ăn chứa độc tố botulinum, người bệnh xuất hiện các triệu chứng ngộ độc sau 12-36 giờ; thậm chí lâu hơn tới 1 tuần sau ăn.
Các triệu chứng ngộ độc Botulinum bao gồm các biểu hiện: đau bụng; đau cơ; mệt mỏi; nhìn mờ hay nhìn đôi, khô miệng; nói khó, nuốt khó, sụp mí mắt, yếu cơ toàn thân. Cuối cùng, bệnh nhân khó thở, không thở được do liệt các cơ hô hấp.
Về hệ tiêu hóa, người bệnh sẽ xuất hiện sớm các triệu chứng đau bụng; buồn nôn; nôn; chướng bụng. Sau đó liệt ruột cơ năng, táo bón.
Về hệ thần kinh: Người bệnh bị liệt đối xứng hai bên, xuất phát từ vùng đầu mặt, cổ lan xuống chân với các triệu chứng là sụp mi, nhìn đôi, nhìn mờ; đau họng, khó nuốt, khó nói, khàn tiếng, khô miệng. Sau đó liệt tay, liệt các cơ vùng ngực, bụng và liệt hai chân; yếu cơ toàn thân.
Các triệu chứng này xuất hiện chậm hay nhanh tùy thuộc vào lượng botulinum ăn phải.
Nếu nhiễm độc mức độ nhẹ, người bệnh có thể chỉ mệt mỏi; suy nhược cơ thể; không làm được các động tác gắng sức bình thường,… Nhưng nếu nhiễm độc mức độ nặng, bệnh tiến triển nhanh; người bệnh có thể liệt tất cả các cơ dẫn đến ứ đọng đờm dãi; suy hô hấp gây ngừng thở dẫn đến tử vong.
Bệnh nhân ngộ độc botulinum nặng thường phải thở máy trung bình hai tháng hoặc hơn. Mất nhiều tháng để phục hồi và có thể gặp nhiều biến chứng. Nếu không điều trị kịp thời có thể tử vong, liệt không hồi phục.
Cách phòng ngừa độc tố Botulinum
Tại quyết định ban hành hướng dẫn tạm thời chẩn đoán; điều trị ngộ độc botulinum do Bộ Y tế mới ban hành đã đưa ra những cách phòng, tránh ngộ độc đối với người tiêu dùng.
Bộ Y tế cho hay, loại thực phẩm thường gây ngộ độc do độc tố botulinum là thực phẩm đóng hộp. Phổ biến là thực phẩm chế biến, đóng gói thủ công, sản xuất nhỏ lẻ, hộ gia đình hoặc điều kiện sản xuất không bảo đảm.
Người tiêu dùng cần chọn các sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng; có tiêu chuẩn chất lượng và an toàn được công nhận. Không sử dụng các các thực phẩm đóng kín đã biến đội màu sắc mùi vị.
Đặc biết, nếu thấy sản phẩm bị phồng tuyệt đối không sử dụng bởi khả năng cao, sản phẩm vi khuẩn kỵ khí đã phát triển, sinh độc tố.
Không nên tự đóng gói kín, hút chân không các các thực phẩm khi công nghệ không đảm bảo và khi không bảo quản đông đá (đông đá sẽ làm cho vi khuẩn không thể phát triển, sinh sôi)
Ưu tiên ăn các thực phẩm mới chế biến, mới nấu chín vì nấu chín sẽ phá hủy độc tố botulinum (nếu không may có trong thực phẩm).
Cần đun sôi 100 độ C ít nhất 15 phút; để diệt nha bào cần đun ở 100 độ C ít nhất một giờ, hoặc hơi nước nóng ở áp lực cao hay sấy khô trên 160 độ C ít nhất 30 phút.
Bộ Y tế cũng khuyến cáo, sau khi sử dụng các sản phẩm thực phẩm, nếu có dấu hiệu bất thường về sức khỏe như (với triệu chứng mệt mỏi, sụp mi mắt, yếu cơ tứ chi, khó nuốt, liệt cơ, khó thở ….) cần đến ngay cơ ở y tế gần nhất để được khám và xử lý kịp thời.
Trên là những kiến thức về độc tố Botulinum, hy vọng mọi người sẽ tìm hiểu kĩ và thực hiện đúng các biện pháp phòng ngừa.
Để tìm hiểu thêm về các kiến thức chăm sóc sức khỏe cũng như tìm mua các sản phẩm chăm sóc sức khở cao cấp vui lòng liên hệ:
Công ty TNHH SX TM DV Phú Hồng Thành
Địa chỉ: 170/21 Hà Huy Giáp, Phường Thạnh Lộc, Quận 12, TP. HCM.
Hotline/Zalo: 0903035786
Email: lienhe@phuhongthanh.vn
Website: www.phuhongthanh.vn